भारतीय ज्ञान प्रणाली (IKS)

Year/Semester: 1th Year - First Semester
Duration: Unlimited
Book Pages: 208

E-Book Price:
₹ 35 ₹ 49 (29% Off)
Physical Book Price:
₹ 200 ₹ 250 (20% Off)

E-Book Buy Date:
--
E-Book Expiry Date:
--
Audio Buy Date:
--
Audio Expiry Date:
--

   
         

   

       

भारतीय ज्ञान प्रणाली (IKS)

डॉ. वंदना विजयकुमार मिश्रा

Paper back

ISBN 978-93-6342-098-4

Ebook 

ISBN 978-93-6342-018-2

First Editon - 17 September 2024

Index

1. भारतीय ज्ञान प्रणालीची ओळख

* भारतीय ज्ञान प्रणालीची उद्दिष्टे, वैशिष्ट्ये व महत्त्व
* वैदिककालीन शिक्षण संस्था - नालंदा, तक्षशिला, वल्लभी, विक्रमशिला
* शास्त्र - व्युत्पत्ती, व्याप्ती, वैशिष्ट्ये, महत्व
* पुराण - पुराण, उपपुराण
 

2. भारतीय तत्त्वज्ञान (दर्शनशास्त्र)

* भारतीय तत्त्वज्ञानाची वैशिष्ट्ये
* वर्गीकरण - आस्तिक दर्शन - सांख्य, योग, न्याय, वैशेषिक, पूर्व मीमांसा व उत्तरमीमांसा
नास्तिक दर्शन - जैन, बौद्ध व चार्वाक
* चार वेद - ऋग्वेद, यजुर्वेद, सामवेद, अथर्ववेद
* पुरूषार्थ - धर्म, अर्थ, काम, मोक्ष
* आश्रमव्यवस्था - ब्रह्मचर्य, ग्रहस्थ, वानप्रस्थ, संन्यास
* वर्णव्यवस्था - ब्राह्मण, क्षत्रिण, वैश्य, शुद्र
 

3. आयुर्वेद व योगा

* आयुर्वेदाची परंपरा, त्रिदोष, पंचकर्म, आयुर्वेदाचार्य - सुश्रुत, कश्यप, जीवक 
* योगा - विविध कालखंडातील योग, योगसूत्रांचे भाग
* ऋतूचर्या - अदानकाल, विसर्गकाल, ऋतूचर्येचे महत्त्व
* दिनचर्या - घटक, महत्त्व 
 

4. विज्ञान व तंत्रज्ञान

* विज्ञान - वनस्पतीशास्त्र, प्राणीशास्त्र, रसायनशास्त्र, भौतिकशास्त्र
* धातूशास्त्र - पुरातनकालीन धातू
* वैमानिकशास्त्र - भारद्वाज ऋषींचे योगदान, विमानांच्या भागांचे कार्य, विमान निर्मितीसाठीचे धातू, रहस्ये, उर्जास्त्रोत, इ.
 

5. गणित व खगोलशास्त्र

* गणितशास्त्राचे उद्गम
* भारतीय गणितज्ञांचे योगदान - बौद्धायन, पिंगला, आर्यभट्ट, श्रीनिवास रामानुजन
* भारतीय खगोलतज्ञांचे योगदान - आचार्य लगध, भास्कर 1 व 2 वराहमिहीर व इतर
 

6. नगरनियोजन व वनसंवर्धन

* प्राचीन नगरनियोजनाचे वर्गीकरण, हडप्पा, मोहेंजोदडो, धोलावीरा, लोथल, कालीबंगन, हडप्पा ऱ्हासाची कारणे
* जलव्यवस्थापन - जलअभियंता भगिरथ, जलसंवर्धनाच्या पारंपारिक पद्धती, प्राचीन भारतीय जलव्यवस्थापनाची उदाहरणे
* वनसंवर्धन - विविध ग्रंथातील वनसंवर्धनाचे विचार, प्राचीन कालीन वने, वृक्ष व वनस्पतीची पूजा 
 

7. साहित्य व कला

* व्याकरणात पाणिनींचे योगदान, स्वरविज्ञान
* भाषा - संस्कृत, पालि, अर्धमागधी, प्राकृत
* कला - कलेचे प्रकार
* वास्तुकला - कोणार्क, मोढेरा, लेपाक्षी, तंजावर
* शिल्पकला - अजिंठा, वेरुळ
* शिलालेख - भाषा, उद्देश, काहीं प्रसिद्ध शिलालेख
* चित्रकला - चित्रांच्या शैली, लेण्यांमधील चित्रकला
* नाट्यकला - भरतमुनींचे योगदान - नाट्यशास्त्र, संगीताचा सिद्धांत
 

8. अर्थव्यवस्था व व्यापार

* प्राचीन भारतीय अर्थव्यवस्थेची वैशिष्ट्ये
* प्राचीन भारतीय बँकिंग प्रणाली
* कृषी
* वस्त्रोद्योग
* रस्ते व दळणवळण
 

9. प्रशासन व नीतिशास्त्र

* विविध काळातील प्रशासन व्यवस्था
* वैदिककालीन प्रशासकीय संरचना, प्रशासकीय पदे, सभा व समित्या
* नीतिशास्त्र   
* धर्मशास्त्र
* अर्थशास्त्र

 

5

Average Rating

100%Recommended

Submit Your Review

Product
Product
Product
Product
Product
Product
Product
Product
Product

आरंभ

₹ 27 ₹ 47
Product
Product
Product
Product
Product
Product
Product

Textbook of...

₹ 39 ₹ 49
Product
Product